Het hervormd vennootschapsrecht: wat wijzigt er concreet voor u?

1. Afschaffing onderscheid handels- en burgerlijke vennootschappen

Door de hervorming van het ondernemingsrecht werd een eenvormig ondernemingsbegrip ingevoerd. Er wordt bijgevolg geen onderscheid meer gemaakt op basis van het achterhaalde criterium ‘het stellen van daden van koophandel’. Vrije beroepers, landbouwers en vzw’s zullen dan ook als ondernemingen worden beschouwd én behandeld, waardoor zij o.a. binnen het toepassingsgebied van het faillissementsrecht en de WCO-regels zullen vallen.

2. Minder vennootschapsvormen met BV als standaardvennootschap

In het kader van de hervorming van het vennootschapsrecht, wordt het aantal vennootschapsvormen drastisch ingeperkt. U kan voortaan enkel nog kiezen tussen de volgende rechtsvormen: de maatschap, de besloten vennootschap (BV), de coöperatieve vennootschap (CV) en de naamloze vennootschap (NV).

De BV vormt de essentie van de hervorming. De hervorming beoogt met deze BV een internationaal aantrekkelijke vennootschap te creëren. De BV wordt dan ook de standaardvennootschap, die gekenmerkt wordt door grote flexibiliteit. De hervorming voorziet namelijk in een uitgebreid aanvullend recht, hetgeen betekent dat u kan afwijken van een aantal uitgangspunten om een onderneming op maat in te richten.

De NV blijft wel de verplichte rechtsvorm voor beursgenoteerde vennootschappen.

3. Overstap naar incorporatieleer
België ruilt de werkelijke zetelleer (voornaamste inrichting) in voor de incorporatieleer (oprichting). Bijgevolg is een onderneming onderworpen aan het vennootschapsrecht van het land waar de onderneming werd opgericht. Dit heeft tot gevolg dat buitenlandse ondernemingen een Belgische rechtsvorm kunnen aannemen en dat Belgische ondernemingen hun buitenlandse rechtsvorm kunnen behouden.

Daarnaast wordt ook voorzien in een procedure voor grensoverschrijdende zetelverplaatsing.

4. Flexibilisering BV
Zoals hierboven reeds werd aangehaald, vormt de flexibilisering van de BV een van de belangrijkste elementen van de hervorming. Deze flexibilisering uit zich o.a. in volgende nieuwigheden:

4.1 Toereikend vermogen i.p.v. minimumkapitaal

Voor de BV zal geen minimumkapitaal meer vereist zijn. In de plaats komen echter wel alternatieve methodes van schuldeisersbescherming: (i) de oprichters moeten voorzien in een toereikend aanvangsvermogen voor de activiteit die de vennootschap wenst uit te bouwen, (ii) het financieel plan moet gedetailleerder worden uitgewerkt, (iii) uitkeringen worden verbonden aan een balans- en liquiditeitstest en (iv) er wordt voorzien in een strengere bestuurdersaansprakelijkheid.

4.2 Uitgifte van verschillende soorten effecten

Onder de oude wetgeving kon de BVBA enkel aandelen en obligaties uitgeven.

De wetgever heeft dit veranderd door te voorzien dat de BV alle mogelijke soorten effecten kan uitgeven, zolang deze niet bij wet verboden zijn. Zo kan de BV vanaf nu bv. ook converteerbare obligaties en warranten uitgeven.

4.3 Verschillende stem- en winstrechten

Voor wat betreft de aandelen in een BVBA, kon u vroeger niet afwijken van de regel dat één aandeel recht gaf op één stem, noch van de regel dat elk aandeel recht gaf op een gelijk deel in de winst en het vereffeningssaldo.

Ook deze regel werd gewijzigd, zodat het in de BV vanaf nu wel mogelijk is om aandelen uit te geven (i) met meervoudig stemrecht of zonder stemrecht, en (ii) met verschillende winstrechten.

4.4 BV niet noodzakelijk besloten

Het verplicht besloten karakter, dat kenmerkend was voor de BVBA, is omgevormd tot een regel van aanvullend recht. U kan er dus eenvoudigweg van afwijken en statutair bepalen dat de aandelen van de BV vrij overdraagbaar zijn.

4.5 Uitsluiting en uittreding lastens het vennootschapsvermogen

Indien een vennoot niet meer wenste te participeren in de BVBA, dienden zijn aandelen te worden overgedragen aan een andere vennoot of aan een derde.

Door de flexibilisering van de BV kunnen de statuten nu voorzien dat vennoten mogen uittreden ten laste van het vennootschapsvermogen. Een overdracht van aandelen aan een andere vennoot of een derde is dus niet meer noodzakelijk indien een vennoot niet meer wenst te participeren.

5. Wat betekent de hervorming concreet voor bestaande vennootschappen?
Voor bestaande vennootschappen worden de nieuwe, dwingende bepalingen van toepassing vanaf 1 januari 2020. De dwingende bepalingen hebben o.a. betrekking op de alarmbelprocedure, winstuitkering, toepassing nieuwe benaming, etc. Het kapitaal van de BV zal bovendien automatisch omgevormd worden tot een statutair onbeschikbare reserve.

Als u zelf geen actie onderneemt, zal er verder niets gebeuren. U kan er echter ook voor kiezen om uw voordeel te halen uit de nieuwe mogelijkheden, die de flexibele BV u biedt, door de statuten van uw vennootschap aan te passen.

Zo kan het interessant zijn om gebruik te maken van:

(i) de mogelijkheid tot uitgifte van aandelen met verschillende winst- en/of stemrechten
(ii) de versoepelde regels inzake aandelenoverdracht
(iii) de mogelijkheid tot uittreding lastens het vennootschapsvermogen
(iv) de mogelijkheid om het eigen vermogen te verlagen tot onder de vroegere minimumgrens indien uw vennootschap daarmee kan volstaan om het risico van uw activiteiten te dekken (houdt u er wel rekening mee dat een uitkering verplicht pro rata moeten worden aangerekend op de verschillende eigen vermogensbestanddelen van de BV, zodat u de uitkering dus niet meer enkel kan toerekenen op het eigen vermogen)

Na 1 januari 2020 bent u bij de eerste statutenwijziging verplicht om uw statuten in overeenstemming te brengen met het nieuw vennootschapsrecht. In ieder geval moeten uw statuten uiterlijk op 1 januari 2024 in overeenstemming worden gebracht met het nieuw vennootschapsrecht.

Tot slot geven wij u nog volgend overzicht mee met betrekking tot de belangrijkste kenmerken van de BV en de NV onder het nieuw vennootschapsrecht:

Bijkomende informatie over de hervorming van het vennootschapsrecht vindt u in onze eerdere publicaties:

• Ondernemen bij de buren: een vergelijking tussen de (nieuwe) Belgische BV, de Nederlandse BV en de Duitse GmbH
• Schuldeisersbescherming bij de kapitaalloze BV
• Hervorming vennootschapsrecht: de geschillenregeling herzien
• Krachtlijnen nieuwe vereffeningsprocedure voor vennootschappen
• Krachtlijnen hervorming vennootschapsrecht

Mocht u nog verdere vragen hebben over de impact van het hervormd vennootschapsrecht op uw vennootschap, kan u ons uiteraard contacteren.